Nhân ngày khai trường đọc lại bức thư cuối cùng Bác Hồ gửi ngành giáo dục dịp bắt đầu năm học mới

Trên báo Nhân dân, số 5299, ngày 16/10/1968 đã đăng “Thư gửi các cán bộ, cô giáo, thầy giáo, công nhân, nhân viên, học sinh, sinh viên nhân dịp bắt đầu năm học mới” của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đây cũng là bức thư cuối cùng Người gửi ngành giáo dục nước nhà. Trong không khí ngày khai giảng năm học mới, bức thư ấy lại sống động trong tâm thức mỗi chúng ta.

Đầu thư, Hồ Chí Minh tỏ sự vui mừng về sự nghiệp giáo dục phát triển nhanh, mạnh, mặc dù hoàn cảnh cả nước có chiến tranh. “Hiện nay miền Bắc nước ta đã có một vạn hai nghìn trường phổ thông, mỗi xã đều có trường cấp I, nhiều xã đã có trường cấp II, các huyện đều có ít nhất một trường cấp III. Số người đi học đã hơn sáu triệu,... Số người vào học các trường đại học và trung học chuyên nghiệp tăng gần gấp ba lần so với trước chiến tranh chống Mỹ. Hơn 30 trường đại học và 200 trường trung học chuyên nghiệp đã phối hợp chặt chẽ với các ngành và các địa phương, đẩy mạnh công tác đào tạo cán bộ, tập trung cũng như tại chức”. 

Nhân dịp này, Người khen ngợi những cố gắng và thành tích mà ngành giáo dục đã đạt được. Nhưng, trong bối cảnh lúc bấy giờ, đế quốc Mỹ vẫn còn ngoan cố. Cách mạng nước ta còn phải khắc phục nhiều khó khăn gian khổ để đạt thắng lợi hoàn toàn. Hồ Chí Minh khẳng định nhiệm vụ của ngành giáo dục lớn hơn trước. Chính lẽ đó, Người đã nhấn mạnh mấy điều. Những điều Người nhắc nhở vẫn còn nguyên giá trị với thầy, trò và ngành giáo dục ngày nay.

Thứ nhất, “Thầy và trò phải luôn luôn nâng cao tinh thần yêu Tổ quốc, yêu chủ nghĩa xã hội, tăng cường tình cảm cách mạng đối với công nông, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng, triệt để tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, sẵn sàng nhận bất kỳ nhiệm vụ nào mà Đảng và nhân dân giao cho”. Đây là sự cô đọng, hàm súc những chuẩn mực đạo đức cách mạng đối với thầy và trò. Đó là yêu nước gắn với yêu lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có mối quan hệ mật thiết với nhân dân; trung thành, tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng; hi sinh, cống hiến, không chọn việc mà luôn trong tư thế sẵn sàng nhận mọi nhiệm vụ.

Thứ hai, “Dù khó khăn đến đâu cũng phải tiếp tục thi đua dạy tốt và học tốt. Trên nền tảng giáo dục chính trị và lãnh đạo tư tưởng tốt, phải phấn đấu nâng cao chất lượng văn hoá và chuyên môn nhằm thiết thực giải quyết các vấn đề do cách mạng nước ta đề ra và trong một thời gian không xa, đạt những đỉnh cao của khoa học và kỹ thuật”. Thi đua dạy tốt và học tốt bao năm qua vẫn là phong trào được thầy và trò các trường học các cấp, các loại hình trên cả nước chú trọng thực hiện. Chính vậy mà chất lượng ngành giáo dục càng ngày càng tăng, được sự tin tưởng của phụ huynh học sinh. Để sản phẩm của ngành giáo dục là những thế hệ học sinh có đầy đủ phẩm chất, có tốt chất, có năng lực đạt đỉnh cao về khoa học cơ bản, khoa học ứng dụng, khoa học công nghệ… thì rõ ràng những lời Hồ Chí Minh nhắn nhủ cần được ghi nhớ.

Thứ ba, “Các cô, các chú, các cháu phải cùng nhau tổ chức và quản lý đời sống vật chất và tinh thần ở các trường học ngày một tốt hơn, tăng cường bảo đảm sức khoẻ và an toàn”. Hiện nay, chúng ta càng thấy ý nghĩa của việc việc giáo dục thể chất, đảm bảo sức khoẻ tinh thần cho học sinh nhà trường là cực kỳ cần thiết. Với xã hội hiện đại, nhiều nỗi lo toan, học sinh phải đối mặt với những sự tốt xấu của xã hội, với những kỳ thi cạnh tranh khốc liệt, với việc xử lý sao cho tốt trong những mối quan hệ với thầy cô, bạn bè, và cả áp lực từ những kỳ vọng của cha mẹ, của nhà trường… Làm sao để các em có kiến thức, có khả năng thích nghi, cạnh tranh tốt trong xã hội hiện đại nhưng đồng thời có khả năng miễn nhiễm những trạng thái cảm xúc tiêu cực, có sự kiên trì, nhẫn nại, không sợ thất bại, tự tin vào bản thân là những câu hỏi cần được đặt ra và trả lời trong thực tiễn từng trường học, lớp học.

Hồ Chí Minh khẳng định “Nhiệm vụ của cô giáo, thầy giáo là rất quan trọng và rất vẻ vang”. Làm thầy, làm cô giáo và công tác trong ngành giáo dục chưa bao giờ là dễ dàng từ xưa đến nay. Để có thế hệ học sinh là những công dân ưu tú đưa đất nước bước lên vũ đài vinh quang thì những lời nhắc nhở của Chủ tịch Hồ Chí Minh càng cần được khắc cốt ghi tâm: “Cần phải phát huy đầy đủ dân chủ xã hội chủ nghĩa, xây dựng quan hệ thật tốt, đoàn kết thật chặt chẽ giữa thầy và thầy, giữa thầy và trò, giữa học trò với nhau, giữa cán bộ các cấp, giữa nhà trường và nhân dân để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ đó. Giáo dục nhằm đào tạo những người kế tục sự nghiệp cách mạng to lớn của Đảng và nhân dân ta, do đó các ngành, các cấp đảng và chính quyền địa phương phải thật sự quan tâm hơn nữa đến sự nghiệp này, phải chăm sóc nhà trường về mọi mặt, đẩy sự nghiệp giáo dục của ta lên những bước phát triển mới”.

Ths. Nguyễn Bình Minh
Trường Chính trị tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu